Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), Sądu Najwyższego (SN)
oraz sądów powszechnych wskazują na tendencję zasadności roszczeń z tytułu sankcji
kredytu darmowego w kontekście ochrony praw konsumentów w sprawach dotyczących
kredytów konsumenckich. Obecnie przed TSUE rozpoznawanych jest kilka spraw, w których
sądy polskie zwróciły się o wydanie pytań prejudycjalnych. Dotychczas możemy wyróżnić:

TSUE:

1. Całkowita kwota kredytu a koszty kredytu (C-377/14, 21.04.2016 r.):
   • Całkowita kwota kredytu nie może zawierać w sobie kosztów kredytu.
     Interpretacja ta sprzyja przejrzystości umów kredytowych.
2.  Nieprawidłowe RRSO = sankcja (C-714/22, 21.03.2024 r.):
   • Błąd w obliczeniu rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) skutkuje
     sankcjami wobec kredytodawcy.
3. Obniżka kosztów kredytu przy wcześniejszej spłacie (C-383/18, 11.09.2021 r.):
   • Konsument ma prawo do proporcjonalnej obniżki całkowitego kosztu kredytu,
     jeżeli spłaci go przed terminem.
4.  Informacja o kosztach kredytu i świadczeniach wzajemnych (C-321/22,
   23.11.2023 r.; C-621/17, 03.10.2019 r.):
   • Kredytodawca musi jasno określić, jakie świadczenia wzajemne odpowiadają
     ustalonym kosztom kredytu.

Sąd Najwyższy (SN):

1.  Możliwość kredytowania kosztów (I NSK 9/18, 30.01.2019 r.):
   • Zakwestionowano możliwość włączania kosztów kredytu do jego kwoty.
2.  Informowanie o kosztach zadłużenia przeterminowanego (I NSKP 7/21,
   05.05.2021 r.):
   • Kredytodawcy muszą precyzyjnie informować o kosztach związanych z
     zaległościami w spłacie.
3.  Nieuczciwe prowizje (III CZP 42/20, 26.10.2021 r.):
   • Prowizje o wygórowanej wysokości, które nie są uzasadnione, mogą zostać
     uznane za nieuczciwe.

Sądy powszechne:

1.  RRSO – obowiązek wykazania prawidłowości (SO Kielce, II Ca 1590/24, 05.12.2024 r.):
   • Bank musi udowodnić prawidłowość wyliczenia RRSO, jeśli konsument to
     zakwestionuje.
2.  Zmiana tabeli opłat i prowizji (SO Warszawa, V Ca 1231/24, 24.09.2024 r.):
   • Warunki zmiany opłat i prowizji muszą być jednoznaczne, by konsument mógł
     ocenić potencjalne zmiany swojego zobowiązania.
3. Kwestie kredytowania kosztów (przykłady wyroków SO Warszawa):
   • Szereg orzeczeń (np. z 8.11.2024 r., V Ca 3480/23; 1.10.2024 r., I C 291/22)
     podważa praktykę kredytowania kosztów kredytu, akcentując ochronę
     konsumenta.

Wnioski:

Podsumowanie wskazuje na:

• Roztaczanie coraz szerszej ochrony nad konsumentami, zwłaszcza w zakresie
  transparentności kosztów kredytów.
• Konieczność precyzyjnego formułowania umów kredytowych.
• Wzmacnianie odpowiedzialności kredytodawców za błędy w wyliczeniach czy
  nieuczciwe praktyki.